تاریخچه ومعرفی تولید سموم دفع افات نباتی و اهمیت استراتژیگی آن
مبارزه جدی با آفات نباتی از سال 1939 و با کشف DDT آغاز گردید و بلافاصله پس از جنگ جهانی دوم ، کشف سم توفوردی نیز انقلابی در مبارزه شیمیایی با علفهای هرز ایجاد نمود و در مدت ده سال پس از کشف آن 92% از کشاورزان اروپای غربی و آمریکا مصرف کننده آن بودند. اولین سابقه تولید صنعتی آفتکش ها در ایران مربوط به سال 1309 میباشد برخی سموم ارسنیک و معدنی در کارخانه شیمیایی کرج فرموله می شد این کارخانه پس از مدتی متوقف و عملاً صنعت فرمولاسیون سموم دفع آفات نباتی از سال 44 در ایران آغاز گردید . کارخانه شیمیایی کرج از سال 1344 با ظرفیت 4400 تن در سال مبادرت به فرموله کردن برخی سموم بر پایه شیمی آلی نمود و تا زمان انقلاب اسلامی 15 کارخانه تولید سموم دفع آفات نباتی در ایران فعالیت داشتند .خوشبختانه در سالهای اخیر توجه بیشتر به تولید داخل سبب شده کاخانجات جدیدی راه اندازی گردد و این بخش صنعت پیشرفتهای قابل توجهی کرده است بطوریکه حسب آمار وزارت صنعت ، معدن و تجارت در حال حاضر متجاوز از 64 واحد تولیدکننده سموم در کشور وجود دارد .
تولید آفت کش ها در دو بخش سنتز ماده مؤثره و فرمولاسیون قابل بحث است . درحال حاضر با توجه به تکنولوژی، میزان مصرف و توجیه اقتصادی5 ماده مؤثره (تکنیکال) در ایران سنتز می گردد و ما بقی مواد تکنیکال از خارج کشور تأمین میشود و پس از فرموله توسط واحدهای تولیدی داخلی توزیع و مصرف میشودکه عبارتند از کلردیازون ، پری پروکسی فت ، متام سدیم ، کوپراکسی کلراید .
معرفی تولید
سموم دفع آفات نباتی ترکیبات شیمیایی هستند که به منظور جلوگیری و کنترل اثر انواع آفات گیاهی بکار می روند و بر اساس نوع کاربردعمدتاً به حشره کش ها ، علف کش ها ، قارچ کش ها ، نماتد کش ها و موش کش ها تقسیم می شوند . آفت کش ها همچنین بر اساس تقسیم بندی فرآورده های پتروشیمی به مشتقات اولفینی ، دی اولفینی و آروماتیکی تقسیم می گردند . جدول شماره 1 عمومی ترین ترکیبات شیمیایی مؤثر در هر یک از گروههای آفت کش را نشان میدهد .
اهمیت استراتژیکی
رشد روزافزون جمعیت نیاز به تولیدات کشاورزی و مواد غذایی را در جهان افزایش می دهد و این در حالیست که همه ساله مقادیر زیادی از محصولات کشاورزی در مزارع و باغات مورد حمله آفات و بیماریها قرار می گیرد . (حسب اعلام برخی مراجع تا 30% محصولات کشاورز) با توجه به محدود بدن منابع و لزوم تأمین نیازهای غذایی جمعیت رو به رشد کنترل آفات و بیماری ها برای آینده کشاورزی ، صنعت و بهداشت حیاتی می باشد از این رو آفت کش ها از قوی ترین ابزار قابل دسترسی جهت استفاده در مدیریت و کنترل آفات و در بسیاری از موارد تنها وسیله در مبارزه با آفات به شمار می روند و توجه خاصی به تولید آنان در جهت این مبارزه را می طلبد .
جدول شماره 1 طبقه بندی سموم بر اساس نوع گروه شیمیایی مربوطه
ردیف |
نوع آفت کش |
گروه شیمیایی ماده مؤثره |
1 |
حشره کش |
ارگانوفسفر ،ارگانوکلرین ،کاربامات ،تیوسیانات ،سولفونات ،دی نیتروفنل |
2 |
علف کش |
الیفاتیک،آمید ،آرسنیک ،بنزوئیک ،بای پیریدیلیوم ،کاربامات ،دی نیتروآنیلین ،نیتریل ،فنل ،فنوکسی ،تیوکاربامات ،تریازین ،تریازول ،مشتقات اوره |
3 |
قارچ کش |
دی تیوکاربامات ،ترکیبات آلی کلردا ،ترکیبات آلی جیوه ،ترکیبات معدنی گوگرد و مس و جیوه |
4 |
نماتد کش |
هیدروکربنهای هالوژنه ،ارگانوفسفاتها ،ایزوتیوسیانات و کارباماتها |
5 |
موش کش |
ترکیبات معدنی ،کومارین ،ارگانوکلرین ،ارگانوفسفات ،پیریمینیلوریز ،ایندینون |